Historia


Stowarzyszenie Historii Śląska zostało założone w roku 1846 we Wrocławiu będącym stolicą Śląska..

Wezwanie do założenia Stowarzyszenia nastąpiło w czasopiśmie "Schlesischen Provinzialblättern" z października 1844 r., które to znalazło we Wrocławiu i na całym Śląsku żywy oddźwięk. Już w styczniu 1845 r. zostało przedłożonych 200 wniosków o wstąpienie do Stowarzyszenia. W styczniu 1846 r. zostało założone Stowarzyszenie Historii Śląska. Pod koniec roku 1846 Stowarzyszenie liczyło 435 członków.

Bild "lazirsk.jpg"
Kościół drewniany w Łaziskach, powiat Rybnik
Do zadań i celów Stowarzyszenia należało wydawanie niepublikowanych źródeł śląskiej historii, jak również publikacja esejów poświęconych historii Śląska. Już w pierwszym roku istnienia Stowarzyszenia rozpoczęła się trwająca 55 lat edycja serii książek. W kolejnych latach miało miejsce wiele publikacji. W okresie pierwszych 25 lat istnienia Stowarzyszenia  zostało wydanych 39 publikacji poświęconych śląskiej historii.

W kolejnych dziesięcioleciach – do pierwszej wojny światowej, nastąpił rozwój Stowarzyszenia, które odgrywało czołową rolę wśród instytucji zajmujących się tematyką śląskiej historii. Od roku 1871 udało się zachęcić do publikacyjnej współpracy autorów z Czech, Moraw i Polski.

Zdarzenia pierwszej wojny światowej oraz okres powojenny spowodowały mocne wstrzymanie działalności Stowarzyszenia na terenie Górnego Śląska. Działalność jego została jednak przywrócona. Do roku 1943 Stowarzyszenie wydawało publikacje poświęcone śląskiej historii. W tym czasie liczyło ok. 1000 członków. W wynkiu drugjej wojny światowej i wysiedlenia ludności niemieckiej z terenów Śląska, Stowarzyszenie Historii Śląska straciło swoje archiwa, bibliotekę, zbiory, dużą część swoich członków oraz w nie mniejszym stopniu żywe zakorzenienie w Śląsku.

Bild "ausweis_1926.jpg"
Legitymacja  czlonkowska z 1926 roku

Komisja Historyczna Śląska (Historische Kommission für Schlesien), która personalnie była ściśle związana z dużo starszym Stowarzyszeniem Historii Śląska, została powtórnie założona w roku 1951. Działalność Stowarzyszenia Historii Śląska została przywrócona w roku 1971. Stowarzyszenie jako osoba prawna wciąż istniało – nie zostało ono bowiem oficjalnie rozwiązane, lecz została przerwana jego działalność. Wznowienie działalności Stowarzyszenia oznaczało dla niego nowy początek. Ilość członków wzrastała powoli. W roku 1985 wynosiła ok. 100 osób. Ze względu na małą liczbę członków oraz związane z tym niewielkie przychody ze składek Stowarzyszenie organizowało niewiele konferencji oraz dokonało wsparcia tylko kilku publikacji. Dzięki uprzejmości Fundacji dla Kultury Śląska (Stiftung Kulturwerk Schlesien) rok 1992 przyniósł dla Fundacji Historii Śląska zasadniczą poprawę. Członkowie Stowarzyszenia mogą od tego czasu brać udział w corocznej konferencji Fundacji dla Kultury Śląska (Stiftung Kulturwerk Schlesien) w Würzburgu. Stowarzyszenie wniosło do owych spotkań swój referat. Stowarzyszenie otrzymało ponadto swoją rubrykę zatytułowaną „Schlesisches Geschichtsblatt” (Śląska Karta Historii) w czasopiśmie „Schlesischer Kulturspiegel” (Śląski Przegląd Kulturalny).

W roku 1996 Stowarzyszenie Historii Śląska obchodziło 150-lecie założenia. Z tej okazji miała miejsce uroczysta ceremonia oraz sympozjum zorganizowane w Würzburgu i zatytułowane „Der Bauer in der schlesischen Geschichte” (Rolnik w śląskiej historii). W tym samym roku wzrosła liczba członków Stowarzyszenia do ponad 300 osób.

Celem Stowarzyszenia według pierwotnego statutu z roku 1846 było badanie historii i zabytków Śląska.  Zgodnie ze statutem z1971 r. Stowarzyszenie dąży do naukowego badania i obwieszczania historii Śląska. Ponadto powinno być prowadzone zbieranie, ocena i zachowanie śląskich źródeł historii oraz innych zabytków przeszłości. Po zmianie statutu w roku 1972 Stowarzyszenie dąży do wspierania nauki związanej ze Śląskiem. Ten cel Stowarzyszenia powinien zostać urzeczywistniony – i będzie urzeczywistniony, w oparciu o: publikacje źródeł i prac naukowych poświęconych historii Ziemi Śląskiej, konferencje naukowe, analizę badań poświęconych śląskim źródłom historycznym i inne.

Obecnie do Stowarzyszenia należą również obywatele Polski i Czech.


Bild "os_bergwerk.jpg"
Kopalnia na Górnym Śląsku